خوانش نشانه شناختی «کتیبه» اخوان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استاد زبان و ادبیات فارسی،گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

مسأله اصلی در این مقاله، بررسی و تحلیل شعر کتیبه اخوان، بر مبنای نظریه نشانه شناسی مایکل ریفاتر است، در این نظریه، ابتدا اشعار به دو شیوه خوانش اکتشافی(Heuristic) و خوانش پس نگر(Retroactive ) بررسی می شوند که در مرحله اول به جستجوی معنا و در مرحله دوم به دلالت های زبانی توجه می شود، در روش تحقیق مبتنی بر نشانه شناسی، کتیبه به شیوه خوانش پس نگرانه (Retroactive ) بررسی می شود و در این مرحله به دلالت های زبانی آن توجه می شود، در این خوانش پس از مشخص کردن عناصر غیردستوری، ارتباط پنهانی و درونی عناصر متن در قالب انباشت و منظومه های توصیفی تبیین می گردد، سپس به دریافت هیپوگرام ها یا موضوعات کلیدی روی آورده می شود و نهایتا به دریافت و کشف ماتریس یا شبکه ساختاری شعر ختم می شود. فرض بر این است که در شعر کتبیه می توان به خوانش دوم یا پس نگرانه دست یافت و عناصر غیر دستوری، انباشت ها، منظومه های توصیفی و شبکه ساختاری آن را نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Semiotic Reading of Akhavan’s Epigraph

نویسنده [English]

  • Alireza Nabilou
Professor of Persian Language and Literature, Department of Persian Language and Literature, University of Qom, Qom, Iran.
چکیده [English]

The main issue, in this article, is the analysis of Akhavan’s “Epigraph” based on Michael Riffaterr’s semiotic theory. According to Michael Riffaterr’s semiotic theory, the reading of poems includes two stages: an exploratory (Heuristic) and a reading-oriented (Retroactive) stage. The first stage involves the search for meaning and the second stage considers the implications of language. In research based on semiotics of poetry, Akhavan’s “Epigraph” will be checked on reading-oriented (Retroactive) stage. This stage considers its implications of language. This approach in reading the text may explain the relationship between covert and internal accumulation of elements and systems in the text. This then brings the critic to the Hypogram and ultimately leads to the perception of these issues and uncovers the poems structural matrix. It is assumed that can be reached second reading in Akhavan’s “Epigraph” and ungrammatical elements, the accumulation, descriptive systems and the structural matrix of Akhavan’s “Epigraph” can be revealed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics of poetry
  • Michael Riffaterre
  • Matrices
  • Akhavan’s Epigraph
  • Hypogram
  • Accumulation
آلن، گراهام (1380)، بینامتنیت،ترجمه پیام یزدانجو،تهران: نشر مرکز، چاپ اول.
احمدی، بابک (1382)، ساختار و تاویل متن، تهران: نشر مرکز، چاپ ششم.
اخوان ثالث، مهدی(1360)، از این اوستا، تهران: مروارید، چاپ پنجم.
اسکولز، رابرت ( 1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمة فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز، چاپ دوم.
ایگلتون، تری (1383 )، پیش‌در آمدی بر نظریة ادبی، ترجمة عباس مخبر، تهران: نشر مرکز، چاپ سوم.
برکت، بهزاد و دیگران (1389)، «نشانه‌شناسی شعر: کاربست نظریه مایکل ریفاتر بر شعر «ای مرز پر گهر» فروغ فرخزاد»، فصلنامه پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی، دوره1، ش4 : ص 109تا 130.
پاینده، حسین (1387)، «نقد شعر«آی آدم ها» سرودة نیمایوشیج از منظر نشانه‌شناسی»، نامه فرهنگستان40، دوره10، شماره4 : ص 95تا 113.
---------- (1388)، « نقد شعر زمستان از منظر نظریه روانکاوی لاکان»، فصلنامه زبان و ادب پارسی، شماره42، ص 28تا46.
حسن زاده میرعلی، عبدالله و رضا قنبری عبدالملکی (1391)، «تحلیل ریخت‌شناسی روایت اسطوره‌ای کتیبه بر اساس نظریة ولادیمیر پراپ»، فصلنامه پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی، د3، ش3 (پیاپی 11) پاییز 1391، ص81 تا100.
روزبه، محمدرضا (1384)، «تحلیل و تفسیر شعر «کتیبه» سرودة مهدی اخوان‌ثالث»، مجله شعر، بهار 1384، شماره 42 ،ص 20 تا 23.
سلدن، رامان (1384)، راهنمای نظریة ادبی معاصر،ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو، چاپ سوم.
گیرو، پی یر (1383 )، نشانه‌شناسی، ترجمة محمد نبوی، تهران: آگه، چاپ دوم.
نبی‌لو، علیرضا (1392)، «خوانش نشانه شناختی زمستان اخوان و پیامی در راه سپهری»، ادبیات پارسی معاصر، سال سوم شماره 4، ص 113تا 136.
Riffaterre, Michael. (1978). Semiotics of Poetry. 1st.ed. Bloomingston: Indiana University Press.