بررسی بینامتنی مفهوم سیمرغ در مجمع مرغان ژان-کلود کَریِر

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان فرانسه- دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه تهران

2 گروه زبان فرانسه، دانشکده زبان های خارجی دانشگاه اصفهان

3 دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه تهران

چکیده

نمایشنامه‌ی مجمع مرغان ژان کلود-کَریِر، از جمله متون اقتباس‌شده از منطق‌‌الطّیر عطّار است. کَریِر در این اثر، سعی بر آن داشته که شکل اصلی داستان عطّار را حفظ کرده و با توجّه به ضرورت‌ها و محدودیت‌های متن نمایشی در آن تغییراتی انجام دهد. از جمله تغییرات شاخصی که او در این متن انجام داده، دگرگونی مفهوم «سیمرغ» است. در واقع، کَریِر هم‌جهت با مؤلفه‌های جهان-نگری خویش و نوعی شبه‌عرفان ناسوتی، معنای دیگری را برای سیمرغ در نظر گرفته و برخلاف عطّار مفهومی زمینی به سیمرغ بخشیده است. در نوشتار حاضر سعی بر آن داریم تا با استفاده از رویکردهای تحلیلی بینامتنیت ژُنتی به بررسی مفهوم سیمرغ در اثر کَریِر بپردازیم و در جستجوی پاسخ به این پرسش‌ باشیم که شخصیّت اسطوره‌ای سیمرغ با چه تغییراتی در دلالت‌های نخستین و شناخته‌شده‌‌‌اش به تصویر کشیده‌‌شده است و چگونه یک متن معاصر غیرفارسی‌زبان، هم‌چون نمایشنامه‌ی مجمع مرغان، موفّق به انعکاس پیام عطّار در قالبی دیگر شده است؟

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Intertextual study of the notion of Simorgh in The conference of the birds by Jean-Claude Carrière

نویسندگان [English]

  • Ilmira Dadvar 1
  • Ebrahim Salimikouchi 2
  • Nikou Ghassemi Esfahani 3
1 French department, faculty of literature and foreign languages, University of Tehran
2 French department, faculty of foreign languages, University of Isfahan
3 French department, faculty of literature and foreign languages, University of Tehran
چکیده [English]

The conference of the birds of Jean-Claude Carrière is one of the great theater plays inspired from Mantiq- ut-Tair. Carrière has tried to maintain the principal form of Attar’s work and by considering the constraints of theater, he has made some changes in the source text. One of the main changes is the transformation of Simorgh’s notion. In fact, by relying on the criterias of his worldview, which tends to be like a quasi-mysticism terrestrial, he has supposed another meaning for Simorgh, being in contrast with Attar’s celestial mysticism. In this analysis, we try to verify the notion of Simorgh, by profiting from the analytical theories of Genette in intertextuality. In addition, we attempt to answer the questions about how the mystical character of Simorgh was presented, from an intertextual viewpoint, and by which changes? And how a non- Persian contemporary text, like The conference of the birds, has succeded to transfer the message of Attar in a different form?

کلیدواژه‌ها [English]

  • The conference of the birds
  • Mantiq-ut-Teir
  • Simorgh
  • Intertextuality
  • Attar
  • Comparative literature

مراجع

اشرف­زاده، رضا (1373). تجلّی رمز و روایت در شعر عطّار نیشابوری. تهران، اساطیر.
پورنامداریان، تقی (1390). دیدار با سیمرغ. تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
زرین­کوب، عبدالحسین (1391). صدای بال سیمرغ. تهران، سخن.
ستاری، جلال (1370). «گزارش و نمایش منطق­الطّیر در غرب». فصلنامة تأتر، شماره 15.
سلطانی گرد فرامرزی، علی (1372). سیمرغ در قلمرو فرهنگ ایرانی. تهران، مبتکران.
غیاثوند، مهدی (1392). «سیمای تأویل در بینامتنیت کریستوایی». فصلنامة حکمت و فلسفه، دوره­ی 9، شماره 35.
فروزانفر، بدیع­الزمان (1389). شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فرید الدین عطّار نیشابوری. تهران، آسیم.
کَریِر، ژان-کلود (1380). مجمع مرغان. به ترجمة داریوش مودبیان. تهران، قاب.
منتظری، لیلا (1389). «تأویل جنبه­های ادبی و نمایشی منطق­الطّیر و مجمع مرغان ژان-کلود کَریِر». پایان­نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
میرزا وزیری، هما (1386). «جستجوی کمال خودشناسی در تعالیم عرفانی». فصلنامة زبان وادب، شماره 34.
نامور مطلق، بهمن (1395). بینامتنیّت از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم. تهران، سخن.
نیشابوری، فریدالدّین عطّار (1383). منطق­الطّیر به تصحیح محمّدرضا شفیعی­کدکنی. تهران، سخن.
 
Bernard, Elodie et Ferreria, Mireille (2010). «Entretien avec Jean-Claude Carrière, La conférence des oiseaux ». La Revue de Téhéran. N° 53. pp, 42-50.
 
Banu, George (1982). Entretien avec J. C. Carrière. Les voies de la création théâtrales, Volume X. pp, 299-301.
Carrière, Jean-Claude (2008). La conférence des oiseaux. Paris, Albin Michel.
Genette, Gérard (1982). Palimpseste. Paris, Seuil.
Piégay-Gros, Nathalie (1996). Introduction à l’intertextualité. Paris, Dunod.
Pruner, Michel (2010). Analyse du texte de théâtre. Paris, Armand Colin.
Rabau, Sophie (2002). L’Intertextualité. Paris, Flammarion.
Samoyault, Tiphanie (2005). L’Intertextualité (Mémoire de la littérature). Paris, Armand Colin.
پژوهش ادبیات معاصر جهان
دوره 23، شماره 2
بهمن 1397
صفحه 355-370

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار