بازتاب عشق عُذری در دو داستان «مَم و زین» و «شَم و وَلی دیوانه»

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی

2 فارغ التحصیل کارشناسی حقوق از دانشگاه قم

چکیده

«مَم و زین» و «شَم و وَلی دیوانه» در ادبیات کُردی از مشهورترین داستان های عاشقانه است که عشقی عفیف و سرشار از اندوه و ناکامی را به تصویر می کشند. این دو داستان در بسیاری از وجوه دارای اشتراک و مشابهت بوده و تاکنون، پژوهش مستقلّی در خصوص بررسی تطبیقی این دو اثر صورت نپذیرفته است؛ لذا نگارندگان در جستار حاضر بر آنند که با رویکردی توصیفی _ تحلیلی به بررسی این دو داستان بپردازند. سرآغاز عشق در داستان «شَم و وَلی دیوانه» از دوران کودکی و مکتبِ درس بوده و در داستان «مَم و زین»، دلدادگی از دوران نوجوانی شروع شده است و با ریشه دار شدن عشق، عاشقان شیفته سعی در وصال به محبوب داشته و در این راه از یاران و نزدیکان مساعدت می جویند، لکن وجود موانع و عوامل بازدارنده سبب ناکامی دو عاشق در وصال گشته و شیدایی و سرسپُردگی همیشگی را به دنبال داشته و این امر، تصویری از یأس و نااُمیدی را بر فضای دو داستان حاکم ساخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reflection of the chaste love in Two stories "mam and zin" and "Sham and Wali Dewana"

نویسندگان [English]

  • esmaeil barwasi 1
  • khosrow hasanzadeh 2
1 phd student arabic language and laterature of ferdowsi university
2 Graduate Bachelor of law from Qom university
چکیده [English]

"mam and zin" and “Sham and Wali Dewana “in Kurdish literature are of the most famous love stories which both portray a chaste love full of sorrow and failure. The stories are similar and share much in many aspects, and an independent comparative study of the two romantic stories has not been conducted; hence, the author of the present article intends to investigate these two stories adopting a descriptive-analytic approach. In “Wali Dewana and Sham”, love stems from childhood and school lessons; and in “Mam and Zin”, love starts in adolescence; the enthralled lovers endeavor to marry, and in this way seeks assistance from friends and relatives, but there exist obstacles and inhibiting factors causing the failure of two lovers and their ever increasing mania and devotion which portrays their lasting despair and disappointment in the stories. Adherence to chastity and fidelity to the beloved until the moment of death and the hope for reunion in the Hereafter are the features of chaste love which is manifested in both stories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • kurdish literature
  • mam and zin
  • Sham and Wali Dewana
  • chaste love
  • Comparative literature

مراجع

  1. ابراهیمی، محمّد­صالح (1364)، ژینا­وه­ری زانایانی کورد له جیهانی ئیسلامه­تی«گه­نجینه­ی فه­رهه­نگ و زانست، چاپ اوّل، تهران، چاپخانۀ مهارت
  2. اورامی، عثمان (1976)، دیوانی وه­لی­دیوانه، عراق، کؤری زانیاری.
  3. جهانی، پرویز (1367)، مه­م و زین احمد خانی، ارومیّه، انتشارات صلاح­الدّین.
  4. خزنه­دار، مارف (2010)، میژووی ئه­ده­بی کورد، چاپ دوّم، أربیل، چاپخانۀ ئاراس.
  5. خلیف، یوسف (1961)، الحبّ المثالی عند العرب، مصر، دار المعارف، سلسلة اقرأ.
  6. دیاری لاوان (1934)، «وه­لی دیوانه ژینی و شیعری»، بغداد، شماره1، 6 ـ 9.
  7. رازی، صابر (1383)، دیوانی وه­لی دیوانه، چاپ دوّم، سنندج، انتشارات کردستان.
  8. رؤژبه­یانی، جمیل (1951)، میژووی سلیمانی، چاپ اوّل، أربیل.
  9. رمضان البوطی، محمّد سعید (بی­تا)، مَم و زین رومیو و جولیت الأدب الکُردی، بیروت، دار العلم للملایین.
  10. سامال (1977)، «به­ره­و هه­نگاویکی ریکتر له لیکؤلینه­وه­ی شیعره­کانی وه­لی دیوانه­دا»، مجلّۀ به­یان، شماره 44، 56 ـ 57.
  11. سجّادی، علاء­الدّین (1361)، میژووی ئه­ده­بی کورد، چاپ اوّل، سردشت.
  12. شادمان، س . ع (1970)، «وه­لی دیوانه»، مجلّۀ ده­فته­ری کورده­واری، شماره 3، 92 ـ 93.
  13. شرفکندی، عبدالرّحمان (1960)، مه­م و زینیخانی به موکریانی، چاپ اوّل، بغداد، دار النّجاح.
  14. الشّکعة، مصطفی (1973)، رحلة الشّعر من الأمویّة إلی العبّاسیّة، بیروت، مطبعة دار النّهضة العربیة.
  15. صالح عبید، یحیی عبید و آخرون (2012)، «جنون العارف و حبّ الزّاهد فی ضوء الحبّ العُذری «شیخ صنعان و سلّامة القس نموذجاً»، مجلّة العلوم الإنسانیّة الدّولیّة، العدد 19، 79ـ93.
  16. صفی زاده بؤره­که­یی، صدّیق (1370)، میژووی ویژه­ی کوردی، چاپ اوّل، چهر تبریز، انتشارات ناجی بانه.
  17. عبّاس الشّمری، حافظ محمّد (2012)، «اتّجاهات الغزل العُذری و سماته الفنیّة فی العصر الأموی»، مجلّة کلّیة التّربیّة جامعة الواسط، العدد الثّامن.
  18. غنیمی هلال، محمّد (1976)، الحیاة العاطفیّة بین العذریّة و الصّوفیّة، القاهرة، دار نهضة مصر.
  19. مان، اُسکار (بی­تا)، تحفۀ مظفّریه، مترجم هیمن موکریانی، مهاباد، انتشارات سیّدیان.
  20. مجیدی، سعدالله (1376)، تحلیل و بررسی دیوان کُردی مَم و زین خانی، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
  21. مردوخ روحانی، محمّد (1390)، تاریخ مشاهیر  کُرد، چاپ سوم، تهران، سروش.
  22. ملّا، نجم­الدّین (1994)، سؤزی نیشتمان، بغداد.
  23. الهادی، صلاح­الدّین (1986)، اتّجاهات الشّعر فی العصر الأموی، الطّبعة الأولی، القاهرة.
  24. هورامانی، محمّدامین (1979)، رؤشنبیری وه­لی دیوانه، بغداد.
  25. الیوسف، یوسف (1982)، الغزل العُذری دراسة فی الحُبّ المقموع، لبنان، دار الحقائق.
پژوهش ادبیات معاصر جهان
دوره 23، شماره 2
بهمن 1397
صفحه 303-328

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار