بررسی تطبیقی طنز سیاه در داستان‌های فارسی و انگلیسی با تکیه بر مکتب سوررئالیسم

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد انشگاه بوعلی‌سینا همدان

2 دانشگاه بوعلی‌سینا همدان

چکیده

طنز سیاه، یکی از زیر مجموعه‌های طنز و کمدی است. طنز سیاه نگاهی تمسخرانگیز به موقعیت‌های بیمارگونه و هولناک و موحش دارد و اغلب با مرگ، دلهره، رنج، ترس، اندوه و پوچی همراه است. اوضاع ناهمگون سیاسی و اجتماعی، نظریات فلسفی هگل و رمان‌های گوتیک، منجر به ظهور این گونه طنز در ادبیات غرب شد.
اصطلاح «طنز سیاه»«Humour Noir» را نخستین بار آندره برتون، تئوریسین سوررئالیست فرانسوی، در سال 1935 در تشریح عبارت «ذهنیت عینی‌شدۀ» هگل به کار برد و در کتاب گلچین طنز سیاه، جاناتان سویفت را به عنوان پیشگام این‌گونه، معرفی کرد. ویژگی‌های مهم طنز سیاه در ادبیات داستانی عبارتند از: تضاد، اغراق، مسخ و استحاله، انحراف از موضوع و توصیف و فضاسازی‌های گوتیک.
این مختصات در داستان‌های فارسی، در آثار صادق هدایت، غلامحسین ساعدی و بهرام صادقی‌ به صورتی برجسته، بروز دارد.
هدف از این مقاله، تعریف، واژه‌شناسی طنز سیاه و معرفی ویژگی‌های آن به صورت تطبیقی در ادبیات داستانی فارسی و انگلیسی به روش توصیفی-تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Black humor in English and Persian stories based on surrealism school

چکیده [English]

Black humor, has mocking look to illness form, terrible and horrible situations and is often with presentiment, pain, fear, sadness and absurdity associated.
The prevalence's of this type of humor in the West, were political and social situation, Hegel's philosophical views and black novels.
The term black humor (from the French humor noir) was coined by the surrealist theoretician, André Breton in 1935 to describe the concept of Hegel's «objectify subjectivity» and he introduced Jonathan Swift as pioneer of this type in anthology of black humor.
According to the ideas of the Surrealists, about black humor, the important features of it in fiction literature include: conflict, exaggerated, metamorphosis and transformation, deviation of issue(subject), description and gothic atmosphere.
These characteristics, seems in stories of pioneer writers; Sadegh Hedayat, Gholam Hossein Saeedi and Bahram Sadeghy.
This article whit descriptive-analytical method defines black humor and studies it's prevalences and features in West and Iran fiction literature comparatively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative litereture
  • story
  • black humor
  • Surrealism
  • André Breton

مراجع

  1. فهرست منابع

    الف)فارسی

    1. آدامز، جیمز لوتر؛ یتس، ویلسون(1389)، گروتسکدرهنروادبیات، مترجم آتوسا راستی، تهران: قطره.
    2. آرین‌پور، یحیی(1375)، از صبا تا نیما، ج دوم، چ ششم تهران: زوار.
    3. اصلانی، محمدرضا.(1385)، فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنزآمیز، تهران: کاروان.
    4. استرن، لارنس.(1388)، زندگانی و عقاید آقای تریسترام شندی، مترجم ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.
    5. پلارد، آرتور.(1383)، طنز، ترجمه سعید سعیدپور، چ سوم، تهران: مرکز.
    6. تامسون، فیلیپ.( 1384)، گروتسک در ادبیات، مترجم غلامرضا امامی، چ دوم، شیراز: نوید شیراز.
    7. تجبّر، نیما.(1390)، نظریۀ طنز بر بنیاد متون برجستۀ طنز فارسی، تهران: مهر و ویستا.
    8. جوادی، حسن.(1384)، تاریخ طنز در ادبیات فارسی، تهران: کاروان.
    9. دهخدا، علی‌اکبر.(1336)، لغتنامه، ج8، زیر نظر محمد معین و جعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران؛ سازمان لغتنامه‌ی دهخدا.
    10. زرین­کوب، عبدالحسین.(1332)، «ادبیات سیاه در اروپا و آمریکا»، یغما، شماره 59، صص 64-67.
    11. ساعدی، غلامحسین.(1337)، واهمه­های بی­نام و نشان، چ پنجم، تهران: نیل.
    12. ____________.(1347)، گور و گهواره، تهران: نیل.
    13. ____________.(1351)، ترس و لرز، چ سوم، تهران: کتاب زمان.
    14. ____________.(1352)، دندیل، چ دوم، تهران: امیرکبیر.
    15. ____________.( 1386)، عزاداران بَیَل، تهران: نگاه.
    16. ____________.(1388)، آشفته­حالان بیداربخت، تهران: نگاه.
    17. سیدحسینی، رضا.(1387)، مکتب­های ادبی، جلد دوم، چ پانزدهم، تهران: نگاه.
    18. شریفی، محمد.(1387)، فرهنگ ادبیات فارسی، چ دوم، تهران: فرهنگ  نشر نو و انتشارات معین.
    19. شیری، قهرمان.(1394)، همسایۀ هدایت، تهران: بوتیمار.
    20. صادقی، بهرام.(1380)، سنگر و قمقمه­های خالی، چ دوم، تهران: کتاب زمان.
    21. ________.(1388)، ملکوت، چ نهم، تهران: کتاب زمان.
    22. کریچلی، سیمون.(1384)، در باب طنز، مترجم: سهیل سمّی، تهران: ققنوس.
    23. کندی‌تول، جان.(1392)، اتحادیۀ ابلهان، مترجم: پیمان خاکسار، چ پنجم، تهران: به‌نگار.
    24. کوندرا، میلان.(1383)، هنر داستان­نویسی، مترجم: پرویز همایون­پور، چ ششم، تهران: قطره.
    25. مسجدی،حسین.(1389)، «رئالیسم جادویی در آثار غلامحسین ساعدی»، پژوهش‌های زبان و ادب فارسی، ش 8، صص 93-106.
    26. مجابی، جواد.(1377)، شناخت­نامۀ غلامحسین ساعدی، تهران: قطره و آتیه.
    27. منو، یاسمن.(1387)، «رمان سیاه»، جهان کتاب، سال سیزدهم، شماره 7و8(پیوسته 233)، صص 14-18.
    28. مهدی‌پورعمرانی، روح‌الله.(1377)، نقد و بررسی داستان­های غلامحسین ساعدی، تهران: آسا.
    29. میرصادقی، میمنت.(1377)، واژه­نامۀ هنر داستان­نویسی، تهران: کتاب مهناز.
    30. نورانی، جلال.(1390)، «گروتسک»، بخش دوم، روزنامه‌ی ماندگار افغانستان، سال سوم، شماره 576،  دو‌شنبه2 خردادماه، ص 5.
    31. وونه‌گات، کورت.(1390)، سلاخ‌خانۀ شمارۀ پنج، مترجم: علی‌اصغر بهرامی، چ هفتم، تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
    32. هاشک، یاروسلاو.(1393)، شوایک، مترجم: کمال ظاهری، چ چهارم، تهران: راه‌مانا؛ چشمه.
    33. هدایت، صادق.(2536)، علویه­خانم و ولنگاری، تهران: سازمان انتشارات جاویدان.
    34. ________. (‌بی‌تا)، توپ مرواری، بی‌جا: بی­نا.
    35. ________.(1382)، حاجی­آقا و سگ ولگرد، به کوشش داوود علی‌بابائی، تهران: امیدفردا.
    36. ________.( 1383)، بوف کور، اصفهان: بوف کور.
    37. ________.(1384)، سه قطره خون، تهران: مجید.
    38. هلر، جوزف.(1394)، تبصرۀ 22، مترجم: احسان نوروزی، تهران: چشمه.
    39. همت، داشیل.(1381)، خرمن سرخ، مترجم: فرهاد منشوری، تهران: روزنه.

     

    ب)انگلیسی

    1. Breton, André.(1997), Anthology of Black Humor, Translated by Mark  Polizzotti, City Lights Publishers.
    2.  Bloom, Harold. (2010) Dark Humor, ch. On dark humor in literature, pp.80-88.
    3. Hegel ,G.W.F.‏‫(1979) Esthetique‏‫,Traduction originale par S. Jankelevitch,

    Paris‏‫: Aubier‏

    1. Merhi, Vanessa M. (2006) Distortion as identity from the grotesque to l'humour noir, Thesis (Ph. D.) ,Rutgers The State University of New Jersey - New Brunswick.
    2. The Columbia Electronic Encyclopedia, 6th ed. Copyright © 2012, Columbia University Press. All rights reserved: http://www.encyclopedia.com/doc/1E1-blackhum.html(4 Feb. 2016)
    3. Weber, Brown.(1947),"The Mode of Black Humor", The Comic Imagination in American Literature, Ed. Louis D. Rubin, Jr. Forum Series, Washington, D.C: U.s. Information Agency.
    4. Glossary of Literary Terms; cumulative over the semester;

     http://dictionary.reference.com/browse/black-humor Dictionary.com's 21st Century Lexicon, Copyright © 2003-2014 Dictionary.com, LLC.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار