گفت‌وگومداری و چندصدایی در رمان جزیرة سرگردانی اثر سیمین دانشور

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان-دکتری تخصصی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه اصفهان

چکیده

میخاییل باختین در پاره‌ای از انگاره‌های
نظری خود در باب متن ادبی، «گفت‌وگومداری»
را به‌ مثابة «هم‌کنشی متون»، مهمترین ویژگی متن دانست و «چند صدایی» گفتمان را به
‌عنوان مؤلفه‌ای نوین در رمان مطرح کرد.
از آن پس، بسیاری از اندیشمندان و نظریه‌پردازان مطالعات ادبی و فرهنگی، نظیر ژنت
و کریستوا به‌ گسترش و تقریر این مبحث پرداختند و صورت‌بندی‌های مختلف و گاه پیچیده‌ای
از آن ارایه کردند. به ‌هر روی، امروز می‌توان بعد «بینامتنی» را فصل مشترک پایداری
میان تعابیر و تفاسیر متفاوت از گفت‌وگومداری باختین، بینامتنی کریستوا و ترامتنی
ژنت به ‌حساب آورد و با تکیه بر این نظرات، تبیینی جامع‌نگر از مفاهیم «گفت‌وگومداری»
و «چندصدایی» در یک متن ادبی ارایه داد. اگر در صدد کاربست نظریة گفت‌وگومداری
باختینی در آثار ادبی معاصر ایران باشیم، آثار سیمین دانشور از معدود آفرینش‌های
ادبیات داستانی معاصر ایران است که با پاسداشت گفت‌وگومداری و مصادیق و مدلولات
آن، نظیر مناسبات بینامتنی و اشارات و ارجاعات چشمگیر، خصلت چندصدایی دارند. از این
رو، ما در این نوشتار دو هدف کارکردی عمده را مطمح نظر قرار می‌دهیم. نخست؛ به ‌ارایة
تبیینی مبسوط و تا حد ممکن جامع از آنچه که خصلت گفت‌وگومدار و چند صدایی یک متن
ادبی نامیده می‌شود، می‌پردازیم و دوم؛ در پی پاسخ به‌ این پرسش برمی‌آییم که با تکیه
بر چه مصادیق و مؤلفه‌هایی می‌توان رمان جزیرة سرگردانی اثر سیمین
دانشور را واجد خصلت چندصدایی و گفت‌وگومداری دانست؟

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dialogism and Polyphony in Simin Daneshvar's Wandering Island

نویسندگان [English]

  • Ebrahim SALIMIKOUCHI 1
  • Fatemeh Sokoutjahromi 2
1
2
چکیده [English]

Mikhail Bakhtin presented "dialogism" and
"polyphony" as remarkable components of modern literary novels. Since
then, many literary critics including Kristeva and Genette began to expand, and
offer a variety of presentations and configurations of these notions. Today, we
can consider "intertextuality" as a common ground between the
different interpretations of the theories of Bakhtine, Kristeva and Genette.
Also, we can represent an inherent and holistic explanation of the concepts of
"dialogism" and "polyphony" in a literary text
.
In contemporary Persian literature, the works of Simin Daneshvar is envisaged
among the few literary creations that contain dialogism and its corollaries
.
Hence, in this paper, first, we aim to offer a detailed explanation of what
dialogism is, and second, we will try to show how we can consider Daneshvar's Wandering
Island
as a dialogic literary text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Intertextuality
  • Polyphony
  • Dialogism
  • Genette
  • Bakhtin
  • Wandering Island
  • Simin Daneshvar