سببی‌سازی به مثابه فرآیندی ذهنی

نویسندگان

چکیده

ساخت‌های سببی همواره از اهمیت ویژه‌ای در مطالعات زبانشناختی به‌ویژه از منظری رده‌شناختی برخوردار بوده‌اند. بنابراین، رده‌شناسی سببی‌های زبان فارسی بر اساس الگوی رده‌شناختی کامری یکی از موضوعاتی است که نگارندگان در این پژوهش بدان توجه داشته‌اند. از دیگر سوی، مفهوم سببی‌سازی نقش مهمی در شکل‌دهی تجربیات انسان ایفاء می‌نماید. به‌گونه‌ای که می‌توان آن را عضو جدایی‌ناپذیر شناخت بشر قلمداد نمود و یا بنا بر اظهار لیکاف مفهومی دانست که در اندیشه هر انسانی وجود دارد. یافته‌های این پژوهش نشان‌می‌دهد که سه نوع سببی مورد نظر کامری (ساختواژی، واژگانی و تحلیلی) در زبان فارسی وجود دارد و علاوه بر آن سببی نوع چهارمی که ما آن را «سببی کلامی» می‌نامیم نیز در این زبان دیده می‌شود. همچنین، بررسی انواع ساخت‌های سببی در زبان فارسی نشان می‌دهد که درک، تجزیه و تحلیل سببی‌ها حاصل عوامل معنایی و عملکردهای کلی ذهن بشر است. در چنین چشم‌اندازی سببی‌ها به دو دسته ارادی و غیرارادی تقسیم می‌شوند. سببی ارادی بدان دسته از سببی‌ها اطلاق می‌گردد که در آن سبب‌ساز به‌منظور رسیدن به هدفش دارای اراده است (انسان) و یا قابلیت پذیرش این ویژگی را دارد (زنده‌انگاری استنتاجی)،و آنگاه که سبب‌ساز فاقد اراده باشد با یک سببی غیرارادی روبرو هستیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Causation as a Mental Process

چکیده [English]

Causative constructions are of great importance in typological studies of language. Therefore, the basic concern of the authors in this article has been primarily with the typology of causative constructions in Persian based on Comrie’s typological framework. On the other hand, causation plays a central role in everyday human experience. So, it can be considered as one of the integral parts of human cognition or according to Lakoff a notion that exists in our mind (thought). The results indicate that Comrie’s classification of causatives (morphological, lexical and analytic) is functionable in Persian. Moreover, the analysis reveals that in Persian, in addition to three types introduced by Comrie, there is another causative referred to in this article "discoursal causative". All in all, the paper pursues that causation is a mental process. In fact, the idea that human beings interpret and conceptualize causative constructions by the help of general functions of the mind is suggested.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Causation
  • Mental Process
  • Non Volitional
  • Typology
  • Volitional