بررسی قلب واجی در زبان فارسی: همزمانی، در زمانی و نظریه بهینگی

نویسنده

دانشگاه پیام نور ورامین

چکیده

قلب واجی فرایندی واجی است که در آن ترتیب زنجیره‌ها معکوس می‌شود، موضوع مطالعات فراوانی بوده است. این فرایند بر طبق حوزه عملکرد می‌تواند منظم یا نامنظم باشد و در زبان فارسی مطالعات همزمانی را به در زمانی پیوند می‌دهد. این فرایند به نوبه خود می‌تواند پیامدهایی را برای نظریه واجی داشته باشد. هدف اصلی این مقاله بررسی شرایطی است که طی آن قلب واجی به طور همزمانی (در فارسی امروزی) و به طور در زمانی در زبان پهلوی (زبان ایرانی میانه) روی می‌دهد. در این مقاله ابتدا قلب واجی از جنبه‌های مختلفی به ویژه تاریخی مورد بررسی قرار گرفت و سپس عوامل و بافت وقوع آن مشخص گردید. همچنین این فرایند با استفاده از محدودیت‌هایی چون قانون برخورد هجا، اصل ترتیب رسایی و ... در قالب نظریه بهینگی بررسی شد. علاوه بر این مشخص گردید که واج‌ها به طور یکسانی در فرایند واجی عمل نمی‌کنند و r پربسامدترین و z کم بسامدترین واج در این فرایند می‌باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Phonological Metathesis in Persian: Synchronic, Diachronic, and the Optimality Theory

نویسنده [English]

  • Mohammad Reza Ahmadkhani
چکیده [English]

Metathesis as a phonological phenomenon in order to reverse segments has been focus of many studies. Metathesis according to the range of application can be sporadic or regular. It links synchronic studies of language to diachronic ones and thereby has some consequences for phonological theory. The central goal of this paper is to elucidate the conditions under which metathesis occurs synchronically in modern Persian and diachronically in Pahlavi (Middle Iranian Persian). In this paper, first metathesis is viewed from different aspects especially a historical one. And particular attention is paid to its causes and contexts. Then, metathesis is studied within Optimality Theory, using constraints such as Syllable Contact Law (SCL), Sonority Sequence Principle (SSP),… Also it was found that segments don't behave identically in the metathesis process. Phoneme /r/ is the most frequent and /z/ is the least one found in Persian.

کلیدواژه‌ها [English]

  • constraint
  • metathesis
  • Optimality Theory.
  • persian