حافظ‌ و منطق‌ مکالمه‌ رویکردی «باختینی» به اشعار حافظ ‌شیرازی

نویسنده

چکیده

بی‌شک تحقیقات و پژوهش‌های عظیمی در زمینة حافظ و اشعارش (حافظ‌‌پژوهی) توسط شارحان‌ و حافظ‌پژوهان زیادی صورت گرفته‌ که هر یک به ‌نوبة خود تأثیر به‌سزایی در تکریم مقام حافظ داشته‌ که به‌زعم خود توانسته‌اند خوانشی نو و برداشتی تازه از اشعارش ارائه‌ دهند. به‌ این اعتبار می‌توان گفت که اشعار وی به‌‌لحاظ ابعاد پیچیدة ذهنی او، به‌دلیل درون‌مایه‌های پر رمزوراز و خوانش‌های گوناگون بیشتر به منشوری هزارپهلو همانندند و دارای کیفیات و ویژگی‌هایی‌اند که قابلیت خوانش‌های متعدد و امکان کاویدن از جوانب مختلف را میسر می‌سازند. در همین زمینه، این نوشتار پژوهشی است در گسترة نقد ادبی معاصر، در پرتو رویکرد منطق مکالمة میخاییل ‌باختین تا برداشتی دیگر و خوانشی نو از فلسفة وجودی اشعار حافظ ارائه کند. با عنایت به این نکته نفس عمل از نحله‌ای مکالمه‌ای برخوردار است که از یک‌سو مکالمه‌ و گفت‌وشنودی است با خواجه ‌حافظ از دریچة اشعار وی و بررسی آن در سطوح و جنبه‌های مختلف و ازسوی دیگر مکالمه‌ای مابین جنبة تئوری منطق مکالمه و جنبة عملی آن میان شاعری پارسی‌گو و نظریة نقد ادبی معاصر.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

Regarding the fact that qualitatively and quantitatively vast and long-lasting studies and research have been carried out on H?fez and his poetry, suggests that H?fez's poetry basically possesses a Kind of quality and characteristic which can be read and interpreted from a variety of angles. What is more, each one of the studies and applied approaches of H?fez's poetry was in itself enlightening and brought about a Kind of appreciation and interpretation to the readers. Similarly, the present article is an attempt in the field of modern literary theory, in the light of Mikhail Bakhtin's Dialogism, to shed light on another aspect of H?fez's poetry, giving a new interpretation, leading the reader to an artistic and aesthetic enjoyment and eventually putting him in dialogue with H?fez. Therefore, the whole work is dialogic-oriented and its dialogicality lies between the theory and practice, between H?fez's poetry and a modern critical approach.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bakhtin
  • Dialogism
  • H?fez
  • I Thou relationship
  • Philosophy of man