از سپهرنشانه‌ای لوتمان تا روایت‌شناسی گریماس (مطالعه‌ی رمان «جنایت و مکافات» داستایفسکی)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه تخصصی هنر، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران

2 گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس ، تهران ، ایران

3 گروه زبان ادبیات فرانسه، دانشکدۀ زبان و ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی تهران ، تهران ، ایران

چکیده

نشانه­شناسی فرهنگی یکی از حوزه­های نشانه­شناسی است که با نام یوری لوتمان پیوند خورده است. لوتمان فرهنگ را به‌مثابه­‌ی یک نظام نشانه­ای و در  تعامل با سایرنظام­های نشانه­ای در نظر می­گیرد. از دیدگاه لوتمان، هر فرهنگی خود را نظام­مند و آنچه را که در بیرون از سپهرنشانه­ای فرهنگ خودی قرار دارد، به‌مثابه­ی نه­-فرهنگ می­شناسد. بر اساس نظریه­ی روایت­مندی، رخداد نوعی تغییر وضعیت از هنجارهای موجود در سپهر نشانه­ای تلقی می­شود که با تعریف رخداد از منظر گریماس مطابقت دارد. مقاله­ی حاضر با تکیه بر دیدگاه نشانه­شناسی فرهنگیِ لوتمان و فرایند روایی گریماس، به تحلیل رمان «جنایت و مکافات» اثر فئودور داستایفسکی می­پردازد. در این مطالعه، بررسی قابلیت­های کاربردی نظریه­ی نشانه­شناسی فرهنگی لوتمان در مقایسه با روایت‌شناسی گریماسی انجام گرفت تا نشان دهیم، چگونه نویسنده­ی روس ارزش­های اصلی اعم از ایدئولوژی، دین و سیاست را در تقابل با دو قطب خود (روسیه) و دیگری (غرب) مورد قیاس قرار می­دهد. دگردیسی راسکولنیکف (قهرمان رمان) و گذار از مرز «دیگری» به «خود» در آخرین بخش رمان از طریق کابوسی شکل می­گیرد که با عبور از وضعیت نامطلوب، ناگهانی و بدون مداخله­ی سوژه، مطابقت دارد. نتایج نشان می­دهد، سپهر نشانه‌ای لوتمان صرفاً محدود به دوگانه­های طبیعت و فرهنگ و یا خود و دیگری نیست؛ بلکه فضایی پویا و در حال تکامل است که در آن رخداد، چالش، تعامل میان عناصر گستره‌ای و فشاره‌ای و همچنین فضای چرخشی و رفت و برگشتی امری مهم تلقی می­شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

From Lutman's symbolic sphere to Grimas's narratology, study of Dostoyevsky's novel "Crime and Punishment"

نویسندگان [English]

  • Siavash Golshiri 1
  • Hamid Reza Shairi 2
  • bahman namvarmotlagh 3
1 PhD Student of Art Research, Departman of Art, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Department of French Language and Literature, Faculty of Humanities, Tarbiat Modares University, Tehran Iran
3 Department of French Language and Literature, Faculty of Language and Literature, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Cultural semiotics is one of the fields of semiotics that is associated with the name of Yuri Lutman. Lotman considers culture as a symbolic system in confrontation and interaction with other symbolic systems. From Lutman's point of view, every culture is self-systematic and what is outside the scope of its own culture is known as non-culture. The theory of narrativeness and occurrence based on the theory of Lotman's symbolic sphere considers the event as a kind of change of the norms in the symbolic sphere, which corresponds to the definition of the event from the perspective of Grimas. The present article analyzes the novel "Crime and Punishment" by Fyodor Dostoyevsky, relying on Lutman's cultural semiotics and Grimas's narrative process. The purpose of this study is to investigate the practical capabilities of Lutman's theory of cultural semiotics in comparison with Grimassi's narratology, in order to show how the Russian writer presents the main values, including ideology, religion and politics, in opposition to two poles. It compares itself (Russia) and the other (the West). Raskolnikov's metamorphosis and the transition from the border of "other" to "self" in the last part of the novel is formed through a nightmare, which corresponds to passing through an unfavorable situation, sudden and without intervention of the subject. Therefore, the new situation refers to the "self and not the other" approach; The approach that is related to the function of identification and ideology of culture considers Russian culture superior to the West.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Culture
  • non-culture
  • self
  • Lutman
  • Grimas
  • Dostoyevsky

مراجع

Abbasi, A. Semantic sign of the Paris school: replacing the theory of modality with the theory of actors: theory and practice. Tehran: Shahid Beheshti University Publishing.1395.
Avramenko, Richard. “to exceed: two types of freedom in crime and punishment". Crime and punishment with twenty interpretations. Translated by Hamidreza Atash Barab. Tehran: elmi & farhangi Publications. 2018. 1502-1132.
Berman, Marshall. The experience of modernity. Translated by Murad Farhadpour. Tehran:Tarhe no Publications. 2010.
Bradbury, Malcolm. The modern world and ten great writers. Translated by Farzaneh Qojolo. Tehran: Cheshme. 1383.
Bressler, Ch. E. Literary Criticism: An Introduction to Theory and Practice. New Jersey: Pearson Prentice Hall. [1994] 2007.
Catteau, Jacques. Dostoyevsky and the process of literary creativity. Translated by Shahpur Azimi. Tehran: Nilofar. 2018.
Dostoevsky, Fyodor. Crime and Punishment. Translated by Mehri Ahi. Tehran: Kharazmi..1389.
Fosso, Susan. "Raskolnikov, Family in Crime and Punishment". Dostoyevsky and Philosophy: Essays on Crime and Punishment. Translated by Zaniar Ebrahimi. Tehran: Nashre Khob Publications . 2019.
Grams, Algirdas Julien. Deficiency of meaning: crossing the structuralist narratology: the aesthetics of presence. Translated by Hamidreza Shairi, Tehran: Elm Publishing. 1389.
Havas, Randthal. "Raskolnikov, beyond good and evil". Dostoyevsky and Philosophy: Essays on Crime and Punishment. Translated by Zaniar Ebrahimi. Tehran: Nashre Khob Publications, 2019.
Lotman, Yuri.  Universe of the Mind: A semiotic theory of Culture. Translated by Ann Shukman. London. New York: I. B. Tauris & Co. 1990, 137.
---. “Greeting to the Symposium. An Interview with Yuri Lotman in Helsinki, June 1987.” In Semiotics of Culture: Proceedings of the 25the Symposium of the Tartu-Moscow School of Semiotics, Imatra, Finland, 27th-29th July, 1987, 115-23.
---.  “On the Metalanguage of a Typological Description of Culture”. In Semiotics, vol. 3. London: SAGE Publications. 2003, 107-109.
Lotman, Yuri and Ouspensky, Baris. "The role of dual patterns in the movement of Russian culture (until the end of the 18th century)". Interscientific translation by Ahmad Pakatchi. Tehran: Side. 23-60. 1398.
Lorso, Anna Maria. Cultural semiotics. Translated by Hossein Sarfraz. Tehran: elmi & farhangi Publications, 2019.
---. Cultural semiotics. Translated by Rahela Ghasemi: Tehran: Siahroud. 2021.
Nabakoff, Vladimir. Lectures on Russian literature. Translated by Farzaneh Taheri. Tehran: Nilofar, 2013.
Nasri, A. Skin Against Skin: A Reading of Crime and Punishment. Cheshme Publication. 1399.
Pakatchi, A. & al. “Analyzing the cultural theory of Yuri Lotman's "symbolic sphere””. Rahborde Farhang Publications. N° 39. 73-95. 2017.
Pakatchi , A. Intersemiotic. Tehran: Samt Publications. 2019.
Pier, J. (2018). “Monde narratif et sémiosphère”. In Le Seuil. 2 (103). 265-286. [Https://www.cairn.info/revue-communications-2018-2-page-265.htm]. Accessed 2 Feb. 2023.
Shairi, H. Greims, Algirdas Julien. Deficiency of meaning: crossing the structuralist narratology: the aesthetics of presence. Translated by Hamidreza Shairi, Tehran: Elm Publishing. 16-42. 1389.
Shairi, H. Semiotics of literature: theory and Practices of literary Discourse Regimes. Tehran: Tarbiat Modares University Publications, Scientific Works Publishing Center.1395.
Schmid, Wolff. An introduction to narratology. Translated by Dr. Taghi Pournamdarian and Naira Pak Mehr. Tehran: Siahroud Publications.2016.
Semenenko, Alexey. The texture of culture, an introduction to Yuri Lotman's semiotic theory. Translated by Hossein Sarfraz. Tehran: elmi & farhangi Publications. 2016.
Sojoudi, F. “Intercultural communication: translation and its influence in the processes of rejection and absorption”". Cultural Research Quarterly. 2(1)-1416153. 1388.
---. Cultural semiotics. Tehran. elm Publications.1396.
Sojoudi. F & Haghighat, A.F. “The semiotics of the urban middle class in the story of giving birth by Simin Daneshvar”. Semiotics of culture, art and literature by Maryam Athari Nikazm. Tehran: Khamoush. 1400.
Simmons, Ernest. Evaluating the art and thought of Fyodor Dostoyevsky. Translated by Amir Jalaluddin Alam. Tehran: elmi & farhangi Publications. 2007.
Zarshenas, Sh. Absurd nihilism in Western fiction. Tehran. Pazhoheshgah farhang & andishe eslami Publications. 1396.
پژوهش ادبیات معاصر جهان
دوره 29، شماره 2
آبان 1403
صفحه 473-502

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار