جست‌وجوی امر مطلق در دو روایت منطق‌الطیر عطار و تصویر پرده‌پوش سائیس اثر شیلر

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات آلمانی دانشگاه تهران، دانشکدۀ زبان‌ها و ادبیات خارجی، تهران، ایران.

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، خراسان رضوی، ایران.

چکیده

آثار ادبی جهانی اغلب بر اساس اندیشه‌ها و دغدغه‌های عام بشری شکل می‌گیرند. نیازها، آرزوها، موفقیت‌ها، ناکامی‌ها و هرآن‌چه به طبیعت بشر باز می‌گردد مضمون اصلی آثار ادبی است. گرایش‌ها و کندوکاوهای معرفتی در کنار دیگر تمایلات انسانی موضوع بسیاری از این آثار - به‌ویژه آثار مبتنی بر نگاه فلسفی و عرفانی - بوده است. منطق‌الطیر عطار و چکامۀ تصویر پرده‌پوش سائیس از شیلر، دو روایت در دو فرهنگ و زبان مختلفند که این نیاز آدمی را با مراحل و نتایج تلاش برای دستیابی به مقصد معرفتی، بازتاب می‌دهند. زین‌رو مقالۀ کیفی و تحلیلی حاضر، در کنار مقایسۀ این آثار، پرداختن به مطالب منعکس شده در آن‌ها، شباهت، تفاوت و دلایل نا-/هم‌سانی‌شان را در زمرۀ اهداف اصلی خود برمی‌شمرد. از جمله یافته‌های این پژوهش ذکر این نکته است که گرچه شاعران نام‌برده از سنن متفاوت برخاسته‌اند و از فضاهای گوناگون سخن می‌گویند، اما اصل و انگیزۀ جست‌وجوی انسانی برای کشف حقیقت مطلق و نتایج آن در روایاتشان کمابیش همانند است. نیز هرچند در نگاه فیلسوفانه، جست‌وجوی رمز و راز هستی از دیرباز امری ارزشمند و والا تلقی شده است، اما عارفان نیز همواره در پی حقیقت هستی (حق/معشوق حقیقی) بوده‌اند و شاعران متفکر منسوب به هر دو نحله (عطار و شیلر) در آثار خویش این تلاش‌ها را بازتاب داده‌اند. ویژگی‌هایی هم‌چون ابهام و رازآلودگی، بی‌نشانی امر رازآمیز، ناتوانی یا بی‌زبانی کاشف راز و تحول شخصیت وی در دو روایت پیشِ رو مشترک است. البته مواردی چون شخصیت‌های روایات، قالب/ساختار، فضای داستانی، مصداق راز و حقیقت، تفاوت‌هایی در دو روایت دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The search for the absolute in two narratives: Attar's Speech of the Birds and Schiller's The Veiled Image at Sais

نویسندگان [English]

  • Sara Rahmani 1
  • Mohammad Taghavi 2
1 Department of German Language and Literature at the University of Tehran, Faculty of Foreign Languages and Literatures, Tehran, Iran.
2 Department of Persian Literature at Ferdowsi University of Mashhad, Faculty of Letters and Humanities, Razavi-Khorassan, Iran.
چکیده [English]

Works of world literature often emerge from common human thoughts and concerns. Needs, desires, failures, successes or anything that goes back to human nature is the main concept of literary works. Epistemological tendencies and investigations, along with other human inclinations, are considered the subject of many of these works, - especially those based on philosophy and mysticism. Attar's Speech of the Birds and Schiller's The Veiled Image of Sais are two narratives in two different cultures/languages that reflect this human need through the stages and outcomes to attaining the insightful goals. Therefore, the main goals of the present, qualitative-analytical article, in addition to the comparison of both works, include the way the content reflected in them, similarities, differences and the reasons for the in-/equality of both works. The results of this research include the following: although both mentioned poets come from different traditions and speak about different spaces, the principle and the motivation of the human search for the discovery of the absolute truth and its consequences in their stories are more or less equal. And although from the philosophical point of view the search for the secret and mystery of being has always been considered valuable and sublime, the mystics have always been in search of the truth of being (God/the true beloved) and the poets attributed to the above directions (Attar and Schiller), have reflected these efforts in their works.

کلیدواژه‌ها [English]

  • World literature
  • comparative literature
  • mystical philosophy
  • mystical veil
  • spiritual journey
  • the absolute
References
Afrouz, Mahmoud. „Barrasi-ye Tatbiqi-ye Soluk dar Āsāri az Adabiyyāt-e Moʿāser-e Pārsi va Engelisi“ [„A Comparative Study of the Spiritual-Journey in Contemporary Persian and English Literature“]. Research in Contemporary World Literature [Pažuheš-e Adabiyyāt-e Moʿāser-e Ǧahān]. Vol. 27. Nr. 2 (Autumn/Winter 1401): 1224-1246.
Assmann, Jan. Das verschleierte Bild zu Sais. Schillers Ballade und ihre griechischen und ägyptischen Hintergründe. Stuttgart/Leipzig: B.G. Teubner, 1999a.
Assmann, Jan. „Das verschleierte Bild zu Sais – griechische Neugier und ägyptische Andacht“. Schleier und Schwelle. Geheimnis und Neugier, Aleida und Jan Assmann (Ed.), (Archäologie der literarischen Kommunikation 5.3), München (1999b): 45-66.
Assmann, Jan. „Friedrich Schiller: Das verschleierte Bild zu Sais“. Ein solches Jahrhundert vergißt sich nicht mehr. Lieblingstexte aus dem 18. Jahrhundert, ausgewählt und vorgestellt von Autoren und Autorinnen des Verlages C.H.Beck, München: C.H. Beck (2000): 43-47.
Attār, Farid-od-din. Manteq-ot-teir [Speech of the Birds]. Edited and with an introduction by Mohammad-Ǧavād Maškur. Tehran: Elhām, 1363.
Corbin, Henry. Ebn-e Sinā va Tamsil-e ʿErfāni [Avicenne et le recit uisionnaire]. Translated and with an introduction by Enshāallāh Rahmati. Edited by Mostafā Malekiyān. 5. Edition. Tehran: Sofiyā, 1400.
Haddādi, Mohammad-Hossein. „Naqš-e Ide-ye Adabiyyāt-e Ǧahāni va Tafakkor-e Adabiyyāt-e Tatbiqi dar Tahaqqoq-e Taʿāmol-e Farhangi-ye Melal“ [„Role of World Literature and Comparative Literature in the Cultural Interaction of Nations“]. Research in Contemporary World Literature [Pažuheš-e Adabiyyāt-e Moʿāser-e Ǧahān]. Vol. 26. Nr. 2 (Fall/Winter 1400): 576-592.
Kopā, Fātemeh et al. „Az Manteq-ot-teir-e ʿAttār tā Jonathan Morġ-e Daryāyi-ye Richard Bach“ [„From Attar's Speech of the Birds to Richard Bach's Jonathan (Livingston) Seagull“]. Literary Research [Ǧostārhā-ye Adabi]. Vol. 170 (1389): 49-70.
Prawer, Siegbert Salomon. Darāmad-i bar Motāleʿāt-e Tatbiqi [„Comparative Literary Studies: An Introduction“]. Translated by Alirezā Anuširavāni and Mostafā Hosseini. 2nd Edition. Tehran: Samt, 1396.
Purnāmdāriyān, Taqi. Ramz va Dāstān-hāye Ramzi dar Adab-e Fārsi [„Secret and secret stories in Persian literature“]. Tehran: Elmi Farhangi, 1364.
Rādfar, Abolqāssem and Šafaq Ġolāmi Šaʿbāni. „Az Simorġ-e Qāf tā Ḫodāvandegār-e Dež-e Darun – Barrasi-ye Tatbiqi-ye Sāḫtār va Mohtavā-ye Manteq-ot-teir“ [„From Simorgh of Qaf to the Lord of the inner fortress“]. Journal of Comparative Literature [Našriye-ye Adabiyyāt-e Tatbiqi]. Vol. 6 (Spring/Summer 1391): 55-74.
Röhr, Sabine. „Die verschleierte Wahrheit: Lessing, Reinhold, Schiller, Goethe über das Problem der Wahrheitsvermittlung“. K. L. Reinhold. P. Valenza (Hrsg.), Alle Solige dellʼIdealismo. Archivo de Filosofia LXXIII, Nr. 1-3 (2005): 337-347.
Schiller, Friedrich. Ḫodʿe va ʿEšq [Kabale und Liebe]. Translated by Sārā Rahmāni. Tehran: Afrāz, 1397.
Taqavi, Mohammad. „Az Kaʿbe tā Rum“ [„From Kaaba to Rome“]. Textual Criticism of Persian Literature [Matnšenāsi-ye Adab-e Fārsi]. Vol. 6 (Summer 1389): 1-26.
Toluʿi Āzar, ʿAbdollāh et al. „Riḫtšenāsi-ye Tamsil-hāye ʿErfāni bā Takye bar Ašʿār-e Sanāyi, ʿAttār va Molavi“ [„Morphology of mystical allegories based on Sanayi's, Attar's and Rumi's poems“]. Journal of Persian Language & Literature [Zabān va Adab-e Fārsi]. Vol. 69. Nr. 233 (Spring/Summer 1395): 55-69.
Zarrinkub, ʿAbdolhossein. Sedā-ye Bāl-e Simorġ [The sound of Simorgh's wing(s)]. 2nd Edition. Tehran: Soḫan, 1379.