همسانی (تشبیه) و گونه‌های آن در سنت ادبیات معاصر ایران و ایتالیا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات ایتالیایی، دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

برای رهیافت به عرصه‌ی ادبیات تطبیقی، چونان پدیده‌ای نوظهور در زمینۀ پژوهش‌های علوم انسانی، کاربرد دانش‌هایی که در حوزه‌ی زبانشناسی و سخنوری نقش دارند بایسته به چشم می‌آید. فنون سخنوری، پس از دانش زبانشناسی و زیرشاخه‌های آن، در دریافت سازوکارهای پیدایش متن ادبی و تحلیل سبک‌شناختی هر اثر یکی از کلیدهای رهگشا در گام نهادن به پژوهش‌های میان‌فرهنگی است که پیش ازاین در پهنه‌ی ادبیات تطبیقی بیشتر به جنبه‌های درونمایه‌شناختی محدود بوده است. در این گفتار، برآنیم که با کاوش پیرامون یکی از بنیادی‌ترین آرایه‌های فن سخنوری، همسانی یا تشبیه، در ادبیات ایران و ادب حوز‌ه‌ی رومیایی، نقش یکی از دستمایه‌های خیال‌آفرینی را در دو عرصه‌ی گوناگون زبان‌آوری بهتر بازنمایانیم. همسانی (تشبیه) در رساله‌های پیرامون فنون سخنوری نگارش یافته در اروپا چندان از بخت برخوردار نبوده ‌است تا بدانجا که برخی نویسندگان مانند ماتیوس اهل وندوم در کتاب هنر سرایش بر آن تاخته‌اند، اما این‌گونه دیدگاه در ادبیات پارسی و رساله‌هایی که پیرامون فن سخنوری در سپهر فرهنگ ایرانی نگارش یافته‌است به چشم نمی‌آید. همسنجی دیدگاه سخنورانه نویسندگان ایرانی و اروپایی به ویژه در سده‌های میانی در پژوهش‌های هم‌روزگار ما کمتر صورت گرفته‌است و رهیافت پژوهشگران ایرانی بیشتر اعمال دیدگاه سخنوری غربی بر ادبیات پارسی بوده‌است. در جستار پیشروی تلاش می‌شود که هنجارها و بنیادهای کاربردی آرایه‌ی همسانی، که در ادبیات ایران توسعه‌یافته‌تر از فرهنگ رومیایی است، به‌گونه‌ای بر طرز بینش اروپایی از این آرایه منطبق گردد. در این راستا، در گزارش شاهدهای ادبی، تکیه بر متون ایتالیایی، پروانسال و پارسی خواهد بود که از سده‌های میانی تا سده بیستم برگزیده شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Simile and its types in the tradition of contemporary Persian and Italian literature

نویسنده [English]

  • Iman Mansubbasiri
Department of Italian Language and Literature, Faculty of Foreign Languages and Literatures, University of Tehran, Tehran, Iran..
چکیده [English]

In order to reach the field of comparative literature in the modern era as an emerging phenomenon in the field of humanities research, it is necessary to apply the knowledge that plays a role in the field of linguistics and rhetoric. Rhetorical techniques, after the knowledge of linguistics, in understanding the mechanisms of literary text creation and stylistic analysis of each work, are one of the keys to cross-cultural research. In this article we intend to explore one of the most fundamental arrays of rhetorical technique, like, simile, in Persian literature and the literature of Romance culture, to better show the role of one of the tools of imagination in two different fields of language creation. Therefore, it is tried to adapt the norms and practical foundations of the simile array, which is more developed in Persian literature than the culture of romance, to the European view of this concept.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Comparative literature
  • .simile
  • Italic language
  • Persian language
  • rhetorical techniques

مراجع

Akhavan-e Sales, Mahdi. Gozidey-e ash’ar. Tehran, Negah, 1387.
Alighieri, Dante. De vulgari eloquentia. a cura di Inglese, G., Rizzoli, Milano, 1998.
---. La Divina Commedia. a cura di Sapegno N., Vol. II, Purgatorio. La Nuova Italia Editrice, Firenze, 1979.
Arnaut, Daniel. Letteratura medievale in lingua d'oc. Mucchi Editore, Modena, 2010.
Beccaria, G. L. Dizionario di linguistica. AA.VV., Torino, Einaudi, 2004.
Contini, Gianfranco. Poeti del Duecento. Tomo II, Riccardo Ricciardi, Milano – Napoli, 1960.
De Ventadorn, Bernart. Canzoni. a cura di Mancini, M., Carocci, Roma, 2003.
Donatus. Donat et la tradition de l’enseignement grammatical: Etude sur 1'Ars Donati et sa diffusion (IVe-IXe siecle) et edition critique. Holtz, L., CNRS, Paris, 1981.
Eco, Umberto. La Metafora Nel Medioevo Latino. Doctor virtualis, Università degli studi di Milano, (2004), 35-75.
Fārābī. “Farabi’s Canon of Poetry”. Arberry, A. J., in Rivista degli Studi Orientali, XVII (1938): 267-278.
Ferdowsi, Abol-Ghasem. Shahname. Tehran, Qoqnus Publications, 1383.
Homayi, Jalal al-din. Ma’ani o Bayan. Tehran, Nashr-e Homa,1373.
Jorjani, Abdolqaher. Asrar al Balaqa. Tehran, University of Tehran press, 1374.
Mansub Basiri, Iman et al. “Tarfand Jaygozini dar Farhang o Adab dar Asiya-e Gharbi o Europa” [“The Replacement Trick in the Culture and Literature of West Asia and Europe”]. Research in Contemporary World Literature [Pazhuhesh-e Zabanha-ye Khareji], vol. 21, no. 2 (March 2017): 431-446.
---. “Tatbiq-e Shakhsiyat ha-ye Asatiri Aeneid va Shahname” [“A Comparison of Mythological Characters in Shahnameh by Ferdowsi and Aeneid by Virgil”]. Research in Contemporary World Literature [Pazhuhesh-e Zabanha-ye Khareji], vol. 14, no. 54 (October 2010ی): 107-126.
---. L'Aristotelismo Retorico. Le Classificazioni e le Forme della Similitudine nel Dolce Stil Novo e Nella Letteratura Classica Persiana. Rivista di letteratura comparata italiana, bizantina e neoellenica, Roma-Pisa, Fabrizio Serra, 2017.
Matthew of Vendôme. Ars Versificatoria. Parr, Roger P. Milwaukee, Marquette University Press, 1981.
Molana, Jalal al-din. Divan Shams. Tehran, Negah, 1373.
Naderpour, Nader. Majmoue Ash’ar. Tehran, Negah, 1382.
Rami, Sharf al-din. Anis al-oshaq. Tehran, Mitra, 1393.
Shamisa, Sirus. Bayan. Tehran, Ferdows, 1373.
Shehaby, N. The Propositional Logic of Avicenna. A Translation from al-Shifā’: al-Qiyās with Introduction, Commentary and Glossary. Boston, Reidel, 1973.
Vahidian Kamyar, Taqi. “Tashbih Tarfand-e Adabi-e Nashenakhte”. Zaban o Adabiat-e Farsi, no. 1(1386):7-20.
Venturi, L. Le Similitudini Dantesche Ordinate, Illustrate e Confrontate. Sansoni, Firenze, 1911.
Zayf, Shouqi. Tarikh Tatavor Olum-e Balaqat. Translated by Mohammad Reza Torki. Tehran, Samt, 1383.
پژوهش ادبیات معاصر جهان
دوره 28، شماره 1
مرداد 1402
صفحه 1-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار