مظاهر خالق در عالم از نظر مولانا جلال‌الدین رومی و متفکران و ادبای مکتب رومانتیک در آلمان

نویسنده

چکیده

فرهنگ را می‌توان مجموعه‌ای پویا در نظر گرفت که علاوه بر عوامل درونی، از عوامل بیرونی نیز تأثیرپذیرفته، الهام می‌گیرد، خودرا وفق می‌دهد و از این طریق همواره در حال تغییر و تحول است. ادبیات، به عنوان یکی از مظاهر فرهنگ به وضوح بیانگر این تأثیرات متقابل است. البته در بسیاری از موارد ریشة مشترکات بین فرهنگ‌ها لزوماً از درون خود آنها بر نخواسته‌ی بلکه می‌تواند متأثراز عوامل بیرونی باشد. به عنوان مثال می‌توان افکار عرفانی- فلسفی را نام برد، که از یک حیطة فرهنگی وارد حیطة دیگر شده وبرسیر افکار در آن بستر اثر می‌گذارند.
در مقالة حاضر از یک سو نمونه‌هایی از آثار شاعر بزرگ ایرانی قرن هفتم خورشیدی (دوازده میلادی)، مولانا جلال الدین رومی، ذکر شده‌اند که در آنها شاعر به مظاهر خالق در عالم اشاره دارد. از سوی دیگر نمونه‌هایی از آثار و افکار ادبای دورة رومانتیک آلمان همچون نووالیس وشلگل، متعلق به قرن هجده میلادی، عنوان می‌شوند که این نمونه‌ها نیز بیانگر نحوه نگرش این ادبا نسبت به مظاهر خالق در عالم هستند. علی رقم وجود تفاوت‌های بسیار به لحاظ شرایط تاریخی و فکری، شباهت‌های بسیاری میان آثار پدید آمده در این دو بستر مشاهده می‌شوند. با توجه به آشنایی هر دو بستر با افکار فیلسوفانی چون افلاطون و نوافلاطونیان می‌توان بر اساس مقایسة نمونه‌های ذکر شده با افکار این فیلسوفان نتیجه گرفت که وجه اشتراک آنها افکار افلوطینی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Das G?ttliche aus der Sicht Rumis und der Romantiker

چکیده [English]

Die Kultur eines jeden Landes kann als ein nicht in sich abgeschlossenes System angesehen werden, das durch das Handeln der Menschen, durch Anpassung, Ubernahme, Bereicherung etc. mit unterschiedlichem Grad der Dynamik, st?ndig im Wandel ist. Als eine ihrer Auspr?gungen, werden in der Literatur verschiedener Kulturkreise die interkulturellen Gemeinsamkeiten deutlich sichtbar. Der Ursprung vorhandener Parallelit?ten aber geht oft nicht nur aus dem Innern eines dieser Kreise hervor, sondern er kann auch durch den Einfluss von Au?en her entstehen. Als Beispiel sind mystisch-philosphische Züge zu nennen, die sich auf die Gedankenwelt der Dichter verschiedener Abstammung gleicherma?en ausgewirkt haben. In dem vorliegenden Beitrag werden einige Züge aus den Werken des persischen Dichters Rumi, der aus dem 13. Jahrhundert stammt, aufgeführt, die in ?hnlicher Weise auch im 18. Jahrhundert bei den Frühromantikern wie Novalis und Schlegel vorzufinden sind. Anhand Erl?uterungen und Beispielen wird gezeigt, dass trotz der unterschiedlichen geistigen und historischen Voraussetzungen in den beiden genannten Kulturkreisen, die übereinstimmenden Aspekte und Denkweisen platonisch anmuten.

کلیدواژه‌ها [English]

  • das G?ttliche im Universum
  • neuplatonische Einflüsse
  • Romantik
  • Teilhabe am Einen
  • Unendliches in Endlichem