ژاک لکان، زبان و ناخودآگاه

نویسنده

چکیده

در این مقاله، مـا دیـدگـاه لکان را دربارة زبان و ناخودآگاه بررسی می‌کنیم .دیدگاه‌هایی که برگرفته از تئوری‌های «فروید» است. ژاک لکان برای ناخودآگاه ذهن انسان ساختاری شبیه به ساختار زبان قائل است. یعنی همان رابطه دال و مدلول حاکم در نظام زبانی که در ساختار ناخودآگاه ذهن نیز وجود دارد. به عبارت دیگر، همچنان که بکارگیری دال‌هایی همچون اصوات و کلمات، زنجیره‌ای از مدلول‌ها یا معانی را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کنند، ناخودآگاه ذهن نیز در تماس با دال‌هایی همچون مزة خوراکی‌ها، رایحة برخی اشیاء یا اشخاص و یا دیدن بعضی از تصاویر، خاطراتی را از گذشته به صورت مدلول‌هایی در ذهن ما بیدار می‌کند. پیش از لکان، ساختارگرایانی همچون کلود لوی- استروس نیز، برای تمامی فرایندهای اجتماعی، از جمله زبان، ساختاری بنیادین قائل بودند که غالب اوقات به شکل ناخودآگاه باقی می‌ماند. درست همانند زبان که زنجیره‌ای از واحدهای نشانه‌ای و نمادین را تشکیل می‌دهد، ناخودآگاه انسانی نیز مجموعه‌ای از عناصر نشانه‌ای را که حاصل امیال ارضاء نشدة فرد است، همچون کدها و رمزگان زبانی درخود ذخیره می‌کند. لکان به تآسی از فروید، میان سه مفهوم «نیـاز»،«کشش» و «میل» تفاوتی اساسی قائل است؛ و در حالی که مفهوم نخست را یک نیرویی فیزیکی قلمـداد می‌کند، برای دو مفهوم دیگر فرایندی روانشناختی قائل است. لکان فرضیة «عقدة ادیپ» را وارد نظام زبانی می‌کند. از دیدگاه او وقتی‌که کودک متولد می‌شود، در فضایی رقابتی با پدر، برای تصاحب مادر قرار می‌گیرد، حال این کودک یرای رقابت با پدر باید در همان نظام نمادینی که پیش‌تر پدر وارد آن شده، حضور یابد و از زبان به عنوان ابزاری برای ایجاد این گفتمان استفاده کند. این مقاله تلاشی است تا چگونگی تشکیل گفتمانی را با حضور عنصر زبان به عنوان نظامی نمادین نشان دهد، نظامی که در ذهن کودک شکل گرفته تا او را در فضایی رقابتی با پدر برای تصاحب مادر قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

چکیده [English]

This paper explains Jacques Lacan's view about language and the unconscious. Lacan finds a resemblance between the function of the unconscious mind and the function of language. It means the relation between the Signified & the Signifier which is dominant in language system is the same in the unconscious. In other words, while using signifiers such as sounds and words and thereby creating meaning in the mind of the audience, the unconscious mind in contact with taste, smell of things and people or under the impression of images and past memories rises in our mind in the form of signifiers. From Lacan's view, it is clear that metaphorical and metonymic relation between words has the ability to dynamise man's unconscious.When a child is born he finds himself in a situation among his parents' inter-relations. From then on, the child is in a competitive position with his father to posses his mother. This child, in order to step into competition, should be present in the same symbolic system that his father has been before and use language as a tool to create "Dialogues". This article explains the formation of a “dialogue “with the existence of the language as an element and shows it as a symbolic system. A system which has been shaped in the chil?s mind and will place him in competition with his father to own the “mother”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lacan
  • Language
  • signifier
  • Signify
  • unconscious