”جادو“ به معنی عام واژه، به مجموعة گستردهای از آداب و کنشهای زبانی اطلاق میشود که بخشی از جامعه با توسل به آنها به طور مستقیم یا به واسطة عاملان میکوشند برای دغدغههای زندگی خود پاسخی بیابند. ارزش بررسی مجموعه آثار عامیانهای که از دورة صفوی به زبان فارسی منتشر شده است، در این است که ما را با عوامل هراس و نگرانیهای بخش وسیعی از جامعة ما آشنا میسازد. چارهجوییهای غریب برای رویارویی با طیف وسیعی از موارد استیصال فردی و گروهی، از آفت و بیماری گرفته تا جنگ و صلح، بیانگر شیوهای است که برای مقابله با دشواریها در پیش گرفته میشود. مطالعاتی که از قرن نوزدهم تا امروز در فرانسه در این باره انجام گرفته است، نشان میدهد که ”سحر“، به عنوان زیر مجموعة ”جادو“، در گروههای روستایی غرب اروپا رواج داشته و دارد که عامل اساسی آن، فقر و فلاکت است. این پدیدهها را به شکلهای مختلف در همة جوامع بشری مییابیم، اما شاید بتوان در چشماندازی کلی چنین گفت که آداب و کنشها در جایی بیشتر پرخاشگرانه و خشونت آمیزند (جادوی سیاه) و در جای دیگر، بیشتر به منزلة تمهیداتی است برای حفاظت و حراست و مصونیت از بلایا (جادوی سفید).